به قلم >> محمد علی زم ; قدمگاه‌ها، زیارتگاه‌ها و آثار برجای‌مانده از پیامبران، امامان و اولیاء‌الله همواره محلی برای توسل اندیشمندان و دانشمندان و توسل مردم عادی بوده‌اند و ردپای این اعتقاد معنوی در نتایج اکثر کاوش‌های باستان‌شناسی حکایت از وجود چنین اماکن اثربخش معنوی در طول تاریخ و در نقاط مختلف دنیا دارد. […]
به قلم >> محمد علی زم ;
قدمگاه‌ها، زیارتگاه‌ها و آثار برجای‌مانده از پیامبران، امامان و اولیاء‌الله همواره محلی برای توسل اندیشمندان و دانشمندان و توسل مردم عادی بوده‌اند و ردپای این اعتقاد معنوی در نتایج اکثر کاوش‌های باستان‌شناسی حکایت از وجود چنین اماکن اثربخش معنوی در طول تاریخ و در نقاط مختلف دنیا دارد.
آنچه در حلول تاریخ و باوجود جنگ‌ها و بلایای طبیعی بسیار از گزند ویرانی در امان مانده، امروز محملی برای پژوهشگران تاریخ و مفسران علوم‌اجتماعی و باستان‌شناسی است تا گذشته بشر را بهتر دریابند و از چندوچون زندگی اسلاف خود اطلاعات بیشتری به‌دست آورند و تصویر جامع‌تری از تجارب بشری در طول تاریخ به‌دست دهند.
در دوران معاصر، با ورود بشر به عصر مدرنیته، حفظ و نگهداری از آنچه می‌تواند نشانه، یادمان یا سمبلی برای آیندگان باشد، بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است و انسان عصر مدرن به درک عمیق‌تری از «آرشیو» تاریخی خود دست پیدا کرده و فهمیده است برای برجاگذاشتن اثر و نشانهای از خود نباید منتظر غربال زمان بماند بلکه خود اقدام و از آنچه ارزشمند و ماندنی می‌شمارد، مراقبت کند.
از شگفتی‌های عصر ما که رهبر‌معظم‌انقلاب آن را «عصر امام‌خمینی» نامیده‌اند، بی‌اعتنایی دولت‌ها و بی‌تفاوتی مسوولان دست‌اندرکار جمهوری‌اسلامی، نسبت به احیای تراث‌فکری و نشانه‌های کالبدی مربوط به رهبر فقید و کبیر بزرگ‌ترین نهضت اسلامی در تاریخ چند قرن اخیر مبارزات شیعیان است.
از نشانهای برجسته جغرافیای نهضت امام در شهر مقدس قم یعنی منزل، مسجد سلماسی و مدرسه فیضیه چه بهره‌برداری فرهنگی‌ای صورت گرفته است؟ چند درصد از جوان‌های ما از نقش و حضور حضرت امام در شهر تهران در فضاهایی چون باشگاه افسران، پادگان قصر (جنب زندان قصر)، پادگان عشرت‌آباد، منازل داودیه و قیطریه اطلاع دارند و می‌دانند که از 15خرداد 42تا 13آبان 1344، امام به تناوب در هر یک از این اماکن مدتی را در حالت حبس یا حصر به‌سر برده‌اند؟ هیچ‌گونه اطلاع دقیقی از محل اقامت 11ماهه امام (13آبان 43 تا 13مهر 44) در تبعیدگاه شهر بورسای ترکیه در تاریخ سیاسی معاصر ما ثبت نشده و هیچ توریست یا پژوهشگری اعم از ترک و ایرانی و … به این محل دسترسی ندارد.
وضعیت مکان زندگی، دفتر کار 50متری و محل تدریس امام در نجف یا محل اقامت برپایی روضه‌های امام در کربلا در ایام عزاداری عاشورا و اربعین هم دست‌کمی از اماکن و منازل مربوط به ایشان در ایران ندارد. دفتر کوچک و 50متری امام در نجف در حال فروریزی است و از مدرس ایشان در این شهر خبری نیست.
از خانه‌ای که در ایام زیارت حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) در کربلا در آن اقامت داشته‌اند نیز خبری نیست. همان‌طور که از باغچه معروف نوفل‌لوشاتو در فرانسه هم هیچ خبر و نشانی نیست؛ باغچه‌ای که در حقیقت پایگاه اروپایی بزرگ‌ترین رهبر دینی جهان معاصر به‌شمار آمده است!
جا دارد دولت تدبیر و امید و مسوولان اعتدال‌جوی دولتی با رفع بهانه فقدان بودجه، یکایک این اماکن و خانه‌ها را خریداری، مرمت و معرفی کرده و با نگاه معنوی اثربخش به بهره‌برداری فرهنگی برسانند تا امکان آشنایی و بازدید اثربخش برای عموم علاقه‌مندان، مورخان،پژوهشگران و گردشگران از این یادمان‌های تاریخی – سیاسی ارزشمند فراهم آید، اگر یک انقلاب، نتواند یادمان‌ها و نشانه‌های کالبدی گستره خود را حفظ کند و خاطرات خود را از این طریق، زنده و تاثیرگذار و جاودانه بسازد چگونه خواهد توانست به اهداف فکری و شعارهای آرمانی و اجرایی‌کردن اندیشه‌های بلند خود وفادار باشد؟
در خبر آمده بود که زندان نلسون ماندلا در آفریقای‌جنوبی به زیارتگاهی برای آزادیخواهان جهان تبدیل شده و حتی روسای کشورهای بزرگی نظیر آمریکا به زیارت‌های نمایشی و سیاسی! آن رفته‌اند. تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!
منبع: جماران
