
گفتگو از : آیدا عزتی>> علیاصغر مونسان کمتر از یک سال است که بهعنوان مدیرعامل سازمان مناطق آزاد کیش مشغول کار است و در این مدت توانسته تغییرات چشمگیری در حوزههای مختلف در جزیره ایجاد کند. حوزه فرهنگ یکی از حوزههایی است که در گذشته مسئولان از آن غافل ماندهاند و آنطور که انتظار میرود، […]
گفتگو از : آیدا عزتی>>
علیاصغر مونسان کمتر از یک سال است که بهعنوان مدیرعامل سازمان مناطق آزاد کیش مشغول کار است و در این مدت توانسته تغییرات چشمگیری در حوزههای مختلف در جزیره ایجاد کند. حوزه فرهنگ یکی از حوزههایی است که در گذشته مسئولان از آن غافل ماندهاند و آنطور که انتظار میرود، برنامههای موثر فرهنگی در کیش اجرا نشده است. اما علیاصغر مونسان از همان روز اول فعالیتش در مناطق آزاد کیش قول داد که به فرهنگ در جزیره توجه ویژهای داشته باشد و برنامههای مشخصی را تعریف کند. در این مدت هم برنامههای متنوعی در کیش اجرا شده که برای گردشگران و بومیان جالب توجه بوده است. با او مشخصا درباره برنامههای زیرساختی در فرهنگ و مشکلاتی که در این راه وجود دارد، صحبت کردیم.
پیش از شروع سال 93 كه هنوز بحث شعار اقتصاد و فرهنگ مطرح نشده بود، دو رويكرد جدي در اين حوزه داشتيم؛ حوزه اقتصاد كه جزو وظايف ذاتي منطقه آزاد كيش است و حوزه فرهنگ که جزو برنامههاي اولويتدارمان بود. يعني در روز معارفه هم روي بخش فرهنگي قولهايي داديم. امسال كه مصادف با اين شعار شد، خوشحال شديم. در بخش فرهنگ در دو حوزه جلو رفتهايم؛ يكي ايجاد زيرساختهاي فرهنگي و دوم برنامههاي فرهنگي. برنامههاي فرهنگي هم دو بخش ساکنان، بومیان و گردشگران را در برميگيرد. که بخش گردشگران به معاونت گردشگري و بخش بوميان و ساكنان به حوزه معاونت فرهنگي اجتماعي برميگردد. در كيش 10 هزار دانشجو يعني 10 هزار جوان داريم. پس 10 هزار پتانسيل داريم. خدمت دوستان خواهش كرديم در اجراي برنامهها ظرفيتهاي فرهنگي را شناسايي كنند تا بتوانيم از اين قشر جوان، بوميان و دانشجويان استفاده كنيم. يعني اوقات فراغت و آزاد دانشجويان را پر كنيم كه از آسيبهاي اجتماعي جلوگيري شود، كه اين اتفاق افتاد. بخش دوم اينكه اهالی فرهنگ و هنری را كه در كيش هستند، شناسايي كنيم. خوشبختانه كساني را كه در حوزه فرهنگ و هنر حرفي براي گفتن داشتند، شناسايي كرديم و برای همهشان يك كارت شناسايي صادر كردهايم. این افراد در برنامههاي مختلف حضور دارند. مثلا سال گذشته نمادهاي شهري را به مسابقه گذاشتيم و بخشي از كار را در اختيار هنرمندان كيش قرار داديم و حوزه اقتصاد و فرهنگ در كيش تقويت شده و هنرمندان صاحب درآمد شدند. در حوزه شهري هم همينطور، يعني به شركت سرمايهداري كه نقش شهرداري را در كيش دارد، تاكيد كرديم كه با هنرمندان جزيره كار كند تا درآمد آنها هم بهبود يابد. براي اينكه كارهايمان پراكنده نباشد، در حال تهيه طرح جامع فرهنگي كيش هستيم كه در حال تدوين است و بخش اول آن تهيه شده و در جلسه شوراي فرهنگي كيش مطرح شده است. بخش دوم كه زيرساختهاي فرهنگي بود، الان موجوديای كه در كيش داريم، فرهنگسراهايي هستند كه شايد در حد خانه فرهنگ هم نباشند. بنابراين سعي كرديم زيرساختها را ايجاد كنيم. فضايي را براي خانه هنرمندان در نظر گرفتيم. به دنبال اين هستيم كه يكي از ساختمانهاي قديمي كيش را كه صاحب برند است و متاسفانه به يكي از مجموعهها واگذار شده است، تملك كنيم که هم از تخریب ساختمان جلوگيري كنيم و هم اين فضا را به خانه هنرمندان تبديل كنيم. اين ساختمان همان ساختمان كازينو سابق است كه موقعيت بسيار خوبي دارد. كار ديگري كه امسال انجام شده، اين است كه علاوه بر كمكهاي عمومي كه در حوزه فرهنگي انجام ميدهيم، درصدي از درآمدهاي شهرسازي را هم به حوزه فرهنگي اختصاص دادهايم و درصدي براي زيرساختهاي فرهنگي و درصدي هم براي اجراي برنامههاي فرهنگي، كمك به كتابخانهها و دانشگاهها براي حوزه كتاب و تجهيزات و مساجد براي امور ديني. طيف گستردهاي از امور فرهنگي را از اين محل كمك كنيم.
اگر بخواهید در مورد پروژههاي فرهنگي كه نام ميبريد، جزئيتر صحبت كنيد، شامل چه برنامههايي ميشود؟
طرح جامع فضاهاي فرهنگي هم در حال تدوين است. يعني در قسمت سختافزاري طرح جامع فضاهاي فرهنگي را آماده ميكنيم كه متناسب با نياز هر منطقه جزيره بتوانيم موضوعات مختلف را شناسايي كنيم. اما پروژههاي مهم شامل خانه هنرمندان است. يك پروژه فرهنگي در غرب جزيره رهاشده مانده بود كه الان فعال شده است و به مردم قول دادهايم تا پايان سال موزه كيش را راهاندازي كنيم كه ميتواند يكي از موضوعات خوب در جزيره باشد. درواقع به دنبال راهاندازي يك برند فرهنگي در كيش هستيم. مثلا در حال كار كردن روي آرت كيش هستيم كه زيرمجموعه اين برند موضوعات مختلف فرهنگي شامل موزه است. در اين فضاي موزهاي چهار گالري داريم كه به حراجها اختصاص پيدا خواهد كرد. اعتقادمان اين است كه خيلي از حراجهاي فرهنگي بايد در كيش انجام شود، چون این منطقه میتواند در سطح منطقهاي و بينالمللي عمل كند. در اين مجموعه يك آمفيتئاتر 250 نفره وجود دارد كه قول دادهايم تا بهمنماه آماده شود. پروژههاي كوچكتر هم زياد داريم. مثلا به مردم قول دادهايم پارك دوم را به نتيجه برسانيم كه در پارك خانواده براي اولين بار خانه فرهنگ طراحي شده كه در اختيار خانه فرهنگ قرار خواهد گرفت.
بهمنماه آيين افتتاحيه جشنواره تئاتر در كيش برگزار شد. یکی، دو سال قبل هم جشنواره فيلم كيش در ارديبهشتماه برگزار شد. برنامههاي دیگری از این جنس براي جذب هنرمندان در كيش در نظر داريد؟
فرمايش شما كاملا درست است. كيش بايد پاتوق فرهنگي و هنري باشد. در سال گذشته دو اتفاق خوب انجام شد. يكي مراسم افتتاحيه تئاتر فجر در كيش بود و به نظرم 60، 70 هنرمند در اين حوزه به كيش آمدند و جلساتي با هم داشتيم. به اين افراد گفتم كه كيش مكان مناسبي براي راهاندازي دانشگاه هنر است و در كنار ساير رشتهها جاي خوبي براي اين رشته فراهم است. يكي دو پيشنهاد به ما رسيده كه در حال گفتوگو هستيم. موضوع دوم اينكه همزمان با جشنواره فيلم فجر، فيلمها را در كيش هم اكران كرديم كه خيلي مورد استقبال قرار گرفت. اين برنامهها را امسال هم انجام خواهيم داد، اما بحث اصليمان بحث برند آرت كيش و زيرمجموعههايش است كه بايد كيش را به هاب منطقهاي فرهنگ و هنر در كشور و منطقه تبديل كنيم. امسال هم حراجي كه در تهران اتفاق افتاد، از حراج كريستيز دبي بالاتر بود و اين اتفاقات در كشور بهخوبي راه افتاده است. با علی جنتي، وزیر فرهنگ و ارشاد، هم جلسهاي داشتيم و موضوعات خوبي مطرح شد و قرار شد توافقنامه همكاري بين سازمان منطقه آزاد كيش و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي داشته باشيم و كيش تبديل به پاتوق فرهنگ و هنر شود.
سهم كيشوندها از اين پاتوق چقدر است؟
عرض كردم هنرمندان كيش را شناسايي و سازماندهي كرده و برايشان كارت صادر كردهايم. اين افراد تا حد بضاعتشان در اولويت ما هستند. در صورت برنامههاي بينالمللي كه فضا در اختيار همه قرار خواهد گرفت. در ايام نوروز غرفههايي را به صورت رايگان در اختيار اين هنرمندان قرار داديم كه بتوانند محصولاتشان را به فروش برسانند. سازمان هم سعي ميكند هرگونه خريد فرهنگي را از هنرمندان داخل جزيره خريد كند. ضمن اينكه به نظرم هنرمندان صاحبنام همين كه رفتوآمد ميكنند، اين تبادل ارتباطات باعث بالا رفتن سطح فرهنگي جزيره ميشود.
امسال مراسم نوروز را داشتيد و مراسمي هم براي عيد فطر خواهيد داشت. پشت تمام اين برنامهها تفكر فرهنگي هم وجود دارد. این برنامهاي كه بهتازگي در كيش انجام ميشود، تا چه حد مورد استقبال قرار گرفته است؟
به واسطه آخرين تجربهاي كه داشتيم (شهرداري تهران) و موضوعات فرهنگي بود، اين تجربه در سطح شهر بزرگ تهران جواب داد و حتما شدني است كه اين تجربيات را در كيش هم پياده كنيم. مثلا امسال واقعا كيش ماه رمضاني متفاوتتر از همه جاي كشور داشت. سفره افطاري ما به صورت ساده اما بسيار منظم برگزار شد و خيليها از اينكه به افراد تا اين حد بها داده شده، لذت ميبردند. براي توريستها سفره افطاري خيلي جذاب بود. در قالب جشنواره تابستاني هم سالانه اجرا ميشد که در دل آن فقط موسيقي بود. امسال چهار، پنج نوع جشنواره را در داخل جشنواره تابستاني جا داديم. همزمان با جام جهاني فوتبال كارمان را شروع كرديم و يكي از آنها پخش مسابقات خياباني بود كه ميدانيد نظم دادن به اين موضوع كار آساني نيست. مثلا بزرگترين اسكرين كشور به وسعت 200 مترمربع را نصب كرديم و همينطور خانوادهها در كنار هم قرار گرفتند و در فضايي مفرح مسابقات را ديدند. فوتبال در آب هم كه در كنار ساحل انجام ميشد، جاذبه زيادي براي گردشگران داشت. جشنواره رمضان، جشنواره كودك و عروسك و تا پايان تابستان جشنوارههاي زيادي داريم. براي شش ماه اول برنامههايمان آماده و تدوين شده و براي شش ماه دوم كه هواي بهتري خواهيم داشت، برنامههايي در نظر داريم. سعي ميكنيم برنامههايمان از فضاي سربسته به فضاي آزاد و خيابان راه پيدا كند و اين فضاي بانشاط براي جزيره فراهم شود.
به بخش گردشگري وارد شويم كه خيلي هم با اين ماجرا بيربط نيست. بحث گردشگري در كيش کمی پريشان است. قرار بود طرح جامع گردشگري هم براي كيش تدوين شود. اين برنامه به كجا رسيده است؟
الان خيلي اعتقادي به پريشاني نداريم. الان اين برنامهها سامان گرفته است. آقاي مهندس خدايي معاون گردشگري ماست كه الحق والانصاف برنامههاي مبتكرانه خوبي دارند. بخشي از صحبتهاي بنده كارهاي ايشان بوده و امورات فرهنگي كه با گردشگران مرتبط ميشود، به حوزه گردشگري مربوط است. الان اهدافمان كاملا مشخص است. يكي از كارهايمان اين است كه به سمت گردشگران خارجي رفتيم. اگر ميخواهيم مناطق آزاد ارزآوري داشته باشند، بايد پاي گردشگر خارجي باز شود. در فضاي سخت موجود و قطع ارتباطات در هشت سال گذشته ايجاد اين فضا كار سختي بود. ما منتظر نتايج مذاكرات دولت نمانديم. فضايي هم فكر نكرديم و نگفتيم بايد از اروپا و آمريكا گردشگر داشته باشيم. ابتدا از كشورهاي منطقه شروع كرديم و متوجه شديم حدود 5/2 ميليون نفر به مناطق زيارتي ميآيند و خواستيم يك پاتوق برای اين گردشگران در كيش داشته باشيم. در گام اول از عراق و نجف 9 پرواز مستقيم به كيش داشتيم و دو پرواز آخر با ايرلاين عراقي انجام شد. در گام دوم به دنبال جذب توریست از اربيل هم هستيم. گامهاي بعدي تركيه، گرجستان، تاجيكستان و حوزه شمال درياي خزر است كه به لحاظ فرهنگي با ما اخت هستند و علاقه دارند وارد ايران شوند و بعضيها به دنبال آبوهواي متفاوت هستند. مثلا در ارديبهشت که در کیش هوا بهشدت بهاري است، در گرجستان هوا بهشدت سرد است. با توجه به ارتباطات خوبي كه با هم داريم، بايد بتوانيم امکانات كيش را به آنها ارائه كنيم. در عراق موفق شديم و براي گامهاي بعدي هم برنامه داريم. حتي به دنبال اين هستيم كه ايرلاين تركيه را وارد كيش كنيم.
به لحاظ محدوديتهايي كه در كشور ما وجود دارد، براي گردشگران خارجي بايد جذابيتهاي خاصي وجود داشته باشد كه از سفرشان لذت ببرند. چه برنامههايي در اين زمينه داريد؟
در تقسيمبنديمان برندي به نام برند حلال به راه انداختهايم كه آقاي روحاني هم به آن اشاره داشتند كه به اندازه كافي پتانسيل دارد. در كشورهايي كه مانند ما محدوديت ندارند و شهرهايي با آزاديهاي كامل دارند، باز هم منطقه گردشگري حلال به راه انداخته و هتلهايشان تا پنج ماه رزرو شدهاند. اين بخش گردشگري حلال يك ظرفيت گردشگري بزرگ دارد و محدوديتهاي ما اين بخش را ساپورت ميكند. غذاي ما حلال است و آداب اسلامي در كيش وجود دارد. اما در گردشگريهاي عمومي، بخشي از گردشگران به دنبال فضاي كلاب هستند كه ما در آنها محدوديت داريم. مثلا گردشگريهاي خانوادگي وجود دارد كه اصلا دنبال اين موضوعات نيستند. اين محدوديتها بخش كوچكي از گردشگران را از ما ميگيرد. پتانسيل بزرگي جلوي رويمان است و آمار گردشگران خارجي ناچيزي داريم. اعتقاد داريم ترافيك و هوا و درياي خوبي در كيش داريم، همینطور هتلينگ و فرهنگ عمومي شهري و بازيهاي آبي جذاب. در حال توسعه هندورابي هم هستيم كه گردشگري بين كيش و هندورابي جذابيت خوبي خواهد داشت. مشكل ما اين است كه كيش را بهخوبي معرفي نكردهايم. بعضي از گروههاي مختلف خارجي كه با ما نشست دارند، وقتي كيش را ميبينند، واقعا لذت ميبرند و همهشان ميگویند اصلا از وجود چنين جايي مطلع نبودند. يكي از برنامههاي ما در سال جاري شبهاي كيش است كه در گرجستان و تاجيكستان و تركيه به اجرا بگذاريم و هتلداران و رستورانهايمان خودشان را عرضه كنند. براي اولين بار براي توريستهاي خارجي كنسرت اجرا كرديم كه خيلي هم مورد استقبال قرار گرفت.
به هندورابی اشاره کردید؛ چه برنامه ويژهاي براي آنجا داريد؟
هندورابي از پتانسيل بالايي برخوردار است و به لحاظ طبيعت بسيار زيباست و از نظر مشخصات طبيعي تقريبا به کیش نزديك است و با توجه به فاصله شش، هفت كيلومتري با خشكي ظرفيت خوبي ايجاد كرده است. در حال تدوين طرح جامع هندورابي هستيم كه براساس برنامه كار كنيم. چشمانداز هندورابي و ماموريت محوري در كيش تجارت و گردشگري است، اما در هندورابي فقط گردشگري را داريم. بنابراين هندورابي را به قطب گردشگري تبديل خواهيم كرد و ميخواهيم اشتباهاتمان را در كيش در هندورابي تصحيح كنيم. در نظر داريم تا جايي كه ميتوانيم، در محيط زيست هندورابي كمتر مداخله كنيم. يعني براي صاف بودن جاده پستي و بلنديها را از بين نبريم. در هندورابي قرار است آسفالتي وارد نكنيم. بايد ببينيم تا چه حد بار اقتصادي برايمان خواهد داشت و قرار است از سنگفرش استفاده كنيم. قرار است از خودروهاي برقي در هندورابي استفاده كنيم و انرژيهاي پاك را از همين الان در اين جزيره ميبينيم. در آييننامههاي شهرسازي، برجي هم كه بتواند انرژيهاي خودش را تامين كند، از امتيازهای تخفيف در عوارض شهري برخوردار خواهد بود. يكي از كارهايمان پارك بزرگي است كه در آن هتل هم وجود دارد و خانوادهها ميتوانند براي چند روز در آن اقامت كنند. كه به نظرم اين پارك بتواند در منطقه جاذبههاي خودش را داشته باشد.
براي اين برنامهها چه محدوده زماني در نظر داريد؟
هندورابي جزيرهاي با 22 كيلومترمربع است. طرح جامعمان به صورت فشرده حدود 98 ماه زمان نياز دارد. البته قرار نيست اين مدت را صبر كنيم تا طرح جامع آماده شود. قرار شده اولويتهايمان را مشخص كرده و كار را شروع كنيم. به آقاي روحاني هم قول دادهايم كه تا پايان سال فرودگاه را راهاندازي كنيم كه كار سختي خواهد بود، چون فعلا در حال جانمايي است و حدود هفت ماه فرصت داريم كه اين فرودگاه را به نتيجه برسانيم. اما با كارهايي كه در هشت ماه گذشته در كيش انجام شده، اميدواريم كه اين پروژه به اتمام برسد و حدودا 200 هكتار هم به تمپارك اختصاص دارد كه حدود 40، 50 هكتار را راهاندازي خواهيم كرد. اين مسائل فضا را براي ورود سرمايهگذار آماده خواهد كرد.
براي جذب سرمايهگذار چه برنامه ويژهاي داريد؟
دو بخش سرمايهگذار داخلي و خارجي داريم. فضا در حال حاضر براي سرمايهگذار خارجي يك مقدار سخت است و تمركزمان بر سرمايهگذار داخلي است. البته در حال حاضر در يكي از پروژههايمان سرمايهگذار صددرصد خارجي داشتهايم. البته اگر مذاكرات به نتيجه برسد، هجوم زياد سرمايهگذاران را خواهيم داشت. هركس هم بخواهد به كشور وارد شود، يك نقطه ورودي مهم كيش خواهد بود و در اين زمينه آمادگي داريم. در بخش سرمايهگذار داخلي موردي كه مهم است، پايين آوردن بروكراسي است. اگر بتوانيم فضاي احترام را برايشان فراهم كنيم و بروكراسي را پايين بياوريم، كيش فضاي مناسبي براي سرمايهگذار است. اين قضيه افزون بر مزيتهاي مناطق آزاد است. مثلا معافيت مالياتي 20 ساله يا تخفيفات گمركي كه وجود دارد. عدم نياز به رواديد براي ورود به كيش مزيت مهمي براي ورود سرمايهگذاران است. سعي كردهايم بروكراسي را بهشدت پايين بياوريم و هدف غايي ما اين است كه بتوانيم از IT بهخوبي بهره بگيريم و اين نقطه مطلوبمان است كه بروكراسي را حذف كنيم و همه بتوانند از يك لپتاپ در منزلشان تمام كارهايشان را انجام دهند. دو بخش عمده هم در اولويت است؛ يكي بخش سرمايهگذاري اقتصادي كه موضوع تكپنجره تحت وب را به جلو ميبريم و بخش امور شهرسازي كه اتوماتيك كردن را به جلو ميبريم كه دست عوامل انساني در مسير كم شود و شفافيت كار بالا برود و همه بدانند با سيستم اتوماسيون عوارضشان با كمترين زمان محاسبه ميشود. در همين مدت كوتاه 4800 ميليارد تومان در بخش گردشگري تفريحي و نه بورسهاي زميني و مسكن سرمايهگذاري داشتهايم. يعني الان به يك برج ساده مجوز هتل داده نميشود و به لحاظ معماري بايد گردشگر را جذب كند. اعتقادمان اين است كه هر فعاليت در كيش بايد گردشگري را تقويت كند. پروژههايي داريم كه آب دريا را به صورت رودخانه در پروژه ميچرخانند. بنابراين مختصات پروژههايمان هم به مختصاتي كه حوزه گردشگري را تقويت كند، تبديل شده است.